Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Niedźwiedź polarny (Ursus maritimus)
Systematyka
rząd: drapieżne (Canivora)
rodzina: niedźwiedziowate (Ursidae)
rodzaj: niedźwiedź (Ursus)
gatunek: Niedźwiedź polarny (Ursus maritimus)
Charakterystyka/ morfologia
Grube futro i warstwa tłuszczu chronią go przed zimnem. Półprzezroczysta sierść ma zazwyczaj kolor biały lub kremowy, przez co umożliwia zwierzęciu dobry kamuflaż oraz izolację przed zimnem. Z wiekiem futro żółknie. Futro działa jak miniaturowa szklarnia, która zamienia światło słoneczne na ciepło potrzebne do ogrzania ciała, pochłaniane przez czarną skórę niedźwiedzia. W odróżnieniu od innych ssaków Arktyki, niedźwiedzie polarne nie zmieniają latem swojego futra na ciemniejsze. Ma krótki ogon i małe uszy, co pomaga mu redukować utratę ciepła. Zesztywniałe włosy na poduszeczkach jego łap zapewniają izolację w trakcie chodzenia po śniegu i lodzie. Stopy są długie, około 30 cm i bardzo szerokie, około 25 cm, palce częściowo spięte błoną pławną, która podczas pływania pełni funkcję płetw. Mocne, krótkie i ostre pazury są przydatne do przytrzymywania zdobyczy. Stosunkowo mała głowa i długie, zwężające się ku tyłowi ciało nadają mu opływowy kształt przydatny do pływania. Są znakomitymi pływakami, zaobserwowano osobniki na pełnych wodach arktycznych 60 mil od lądu. Płynąc posługują się przednimi łapami i mogą osiągnąć szybkość do około 10 km/h. Nurkują z otwartymi oczami i zamkniętymi nozdrzami. Potrafią wytrzymać pod powierzchnią wody do 2 min. W niektórych przypadkach spędzają połowę czasu na krach lodowych. Ich 12 cm warstwa tłuszczu oprócz właściwości izolacyjnych dodaje im elastyczności. Jest ssakiem niemal morskim potrzebującym do przetrwania jedynie kawałka pływającego lodu i żywności znajdowanej w wodzie. Większość dorosłych samców waży 300-700 kg i osiąga długość 2,4-3,0 m. Wysokość w kłębie wynosi natomiast 1,3-1,5 m. Stojąc pionowo, dorosły samiec może osiągnąć wysokość do 3,35 m. Samica jest zwykle dwa razy mniejsza i waży w granicach 150-300 kg, mierząc 1,9-2,1 m długości. To ogromne, agresywne, ciekawe i potencjalnie niebezpieczne dla człowieka zwierzęta.
Biotop/ preferencje pokarmowe
Z powodu ścisłych stosunków z morzem niedźwiedzie polarne jest postrzegane są jako ssaki morskie. Występują wokół bieguna północnego, na lodach Morza Arktycznego i wokół niego, z zasięgiem ograniczonym od południa do obszaru występowania lodu, najdalej na południe do James Bay w Kanadzie. Występowanie jest ograniczone przez dostępność lodu morskiego, którego używają do polowania na foki stanowiące podstawę ich diety. Spędzają większość roku wzdłuż skutych lodem brzegów. Najchętniej przebywają na terenie łączącym części oblodzone z otwartymi wodami i ziemią wzdłuż wybrzeża. Wiodą samotniczy tryb życia i pokonują duże obszary terenu. Spotykają się tylko przy padlinie i w okresie rozmnażania. Niedźwiedź polarny jest najbardziej mięsożernym członkiem rodziny niedźwiedziowatych i jednym z najchętniej traktujących ludzi jako swoje pożywienie, mają znakomity węch. Głównym jego pożywieniem są foki, szczególnie nerpy, na które poluje czatując przy otworach lodowych, przez które foki łapią powietrze lub skradają się do sztuk leżących na lodzie. Zabijają je jednym uderzeniem łapy. Zimą polują także na ptaki, gryzonie, skorupiaki, kraby, białuchy, młode morsy, okazjonalnie piżmowoły lub renifery i bardzo rzadko na inne niedźwiedzie polarne. Renifery i piżmowoły łatwo uciekają niedźwiedziom polarnym, ponieważ niedźwiedź szybko się przegrzewa, dlatego niedźwiedź polarny prawie całkowicie poluje na foki i młode morsy, albo żywi się padłymi dorosłymi morsami lub wielorybami, kiedy późnym latem i wczesną jesienią patrolują wybrzeże. Przy jednej padlinie może gromadzić się od 10 do 20 niedźwiedzi. W ciągu roku w poszukiwaniu pokarmu niedźwiedź polarny pokonuje około 15 000 km. By przeżyć, musi zabić średnio 50-75 fok rocznie. Chociaż niedźwiedzie są głównie drapieżnikami, latem, gdy dostępne są większe obszary, ich dieta staje się bardziej urozmaicona. Spożywają wtedy małe ssaki, ptaki zakładające gniazda na ziemi, jaja, lisy polarne, małe gryzonie jak również jagody, korzenie, wodorosty, trawy, małże i mchy. Dzikie niedźwiedzie polarne w przeciwieństwie do innych niedźwiedzi, są bardziej odważne i nie boją się ludzi. Tak jak inne gatunki niedźwiedzi, lubią odpady powstające w wyniku ludzkiej ingerencji w środowisko.
Rozwój osobniczy
Niedźwiedzie polarne są samotnikami, łączą się w pary na krótko, w kwietniu lub maju. W tym czasie samce przemierzają duże przestrzenie w poszukiwaniu bezdzietnych samic, o które toczą zacięte walki. W październiku i listopadzie niedźwiedzie wygrzebują legowiska najczęściej od strony południowej, w usypanych przez północne wiatry ogromnych zaspach śnieżnych. Wszystkie niedźwiedzie potrafią wygrzebać swe legowiska, ale zazwyczaj tylko ciężarne samice zapadają w nich w sen na dłuższe okresy, chociaż ich temperatura ciała nie spada podczas tego okresu jak to bywa dla typowego ssaka w śnie zimowym. Ciąża, która trwa 195-265 dni, zazwyczaj kończy się wydaniem na świat dwójki potomstwa, które rodzi się w grudniu lub styczniu. Po urodzeniu młode ważą od 450-900 g. i są wielkości szczura. Rodzą się bez sierści, ślepe i głuche. Kiedy po raz pierwszy wychodzą z legowiska na przełomie maja i kwietnia, są już wielkości kota. Legowisko jest miejscem zaskakująco ciepłym , ok. 15 °C. Samice opiekują się potomstwem co najmniej 2 lata i w tym czasie nie zachodzą w ciążę. Dojrzałość płciową niedźwiedzie osiągają w wieku 3-5 lat. Niedźwiedzie polarne żyją średnio 15-18 lat.
Status gatunku
Niszczenie środowiska naturalnego w Arktyce grozi przetrwaniu niedźwiedzia jako gatunku. Drastyczne zmiany zachodzące w naturalnym środowisku niedźwiedzi, które się topi z powodu globalnego ocieplenia zostało to uznane za najważniejsze i bezpośrednie przyczyny zagrożenia tych zwierząt.
Przygotowała: Wanda Kula
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.